CRP-test doorbreekt antibioticareflex van huisartsen

Terug naar overzicht

Lesgeven aan aspirant-huisartsen was dokter Olivia Vandeput gewend. Maar het actieonderzoek waarvoor ze een beurs kreeg van het Fonds Dr. Daniël De Coninck, zette haar in trainingen plots tegenover de ervaren en kritische collega’s van de wachtpost van Heist-op-den-Berg. Toch kon ze hen overtuigen om minder antibiotica voor te schrijven door een eenvoudige test mee op ronde te nemen.

Alle campagnes om niet voor elk hoestje naar dit geneesmiddel te grijpen ten spijt, was België tot voor kort koploper in Europa voor antibioticagebruik. En ook vandaag gaat het middel nog te vlot over de toonbank bij de apotheker. Tachtig procent van deze antibiotica wordt voorgeschreven door huisartsen. Terwijl in de basisopleiding aandacht is voor de gevaren van overdreven antibioticagebruik, stelde Olivia Vandeput vast dat collega’s met meer ervaring ingesleten gewoonten traag loslaten.

Bang om iets te missen
Voor haar actieonderzoek, waarvoor ze een individuele beurs kreeg van het Fonds Dokter Daniël De Coninck, liet deze huisarts het voorschrijfgedrag van de huisartsen in de wachtpost van Heist-op-den-Berg analyseren door i Care Data. Ze bleken netjes het (te hoge) Belgische gemiddelde te volgen, een verrassing voor velen onder hen. “Veel van dit voorschrijfgedrag is het gevolg van onzekerheid,” zegt Vandeput.

Huisartsen van wacht kennen de patiënt in kwestie niet. “Ze zijn bang om iets te missen. Als ze tijdens de wachtdienst iemand met een vermoedelijke oorontsteking of luchtwegeninfectie zien, gaan ze al snel antibiotica voorschrijven. Het is weekend, ze willen geen problemen. Ze kunnen de patiënt ook niet opvolgen, want twaalf uur later is hun shift voorbij. De onzekerheid die dit alles teweegbrengt doet huisartsen van wacht meer antibiotica voorschrijven dan nodig is.”

Geruststellende test
“Heist-op-den-Berg is ook nog eens een landelijke gemeente. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis, met een labo, geopend in het weekend, ligt op achttien kilometer.” Artsen kunnen dus niet snel een bloedafname doen om zekerheid te hebben. Tijdens de presentatie van hun voorschrijfgedrag stelde dokter Vandeput daarom een alternatief voor dat snel duidelijkheid biedt over de aard van de ontsteking en zo het hoge voorschrijfgedrag kan helpen te drukken: het gebruik van de CRP-test tijdens de wachtdiensten.

Deze test, die in andere landen courant is, meet de infectiewaarden in het bloed van de patiënt. Eén druppel bloed wordt opgezogen met een cassette die in de machine gaat. Enkele minuten later krijgt de huisarts de infectiewaarden. “Als die laag zijn, is de infectie viraal en moet er geen antibiotica voorgeschreven worden. Dat is een geruststelling voor de huisarts.”

Felle debatten
Dokter Vandeput gaf tijdens het pilootproject elke zaterdag en zondag een korte demonstratie om haar collega’s te leren wanneer en hoe de machine te gebruiken. Ze lichtte telkens ook de officiële richtlijnen voor de juiste dosering voor de antibiotica per aandoening voor. Als opleider voor het Interuniversitair Samenwerkingsverband van Huisartsenopleidingen was Dokter Vandeput gewend om les te geven aan aspirant-huisartsen. Maar voor de confrontatie met haar collega’s moest ze stevig in de schoenen staan.

“Er was soms redelijk wat debat, omdat de richtlijnen over gebruik en dosering anders waren dan wat zij gewend waren te doen bij bepaalde ontstekingen. Die confrontatie was boeiend. Ik heb veel geleerd over hoe je dat aanpakt. Ik gaf al les, maar het is toch anders als je dit moet doen met mensen van wie velen ouder zijn en meer ervaring hebben en die je moet meenemen in dit project.”

Bewuster voorschrijven
Naast de opleidingen voor de huisartsen waren er ook folders voor patiënten om hen bewust te maken van het gevaar van overmatig antibioticagebruik, en contacten met apothekers die ook een goed zicht hebben op het voorschrijfgedrag van huisartsen. Al deze inspanningen leverden resultaat op. “We zagen een bewustwording bij de 130 artsen in het project. Ze gingen kritisch nadenken en bewuster voorschrijven. Artsen zijn blij met de inzichten die het gebruik van de CRP-test oplevert. Het neemt de onzekerheid deels weg. Al moet je dit steeds blijven koppelen aan klinisch onderzoek. Bij een kind met een hersenvliesontsteking bijvoorbeeld moet je snel handelen, daar zit je niet vier minuten te wachten op de CPR-test.”

Naar een terugbetaling?
De huisartsenwachtpost van Heist-op-den-Berg kocht de machine ook aan na het pilootproject. Het tweede deel van het project – uitbreiden van de sensibilisatie naar andere wachtposten – staat door corona on hold. “Op dit moment wordt de test ook niet terugbetaald, waardoor ofwel de wachtpost ofwel de patiënt opdraait voor de kosten. Dat remt de aankoop van het toestel door wachtposten.”

Als lid van de werkgroep Antibiotica van de huisartsenvereniging Domus Medica ijvert Vandeput daarom voor het opnemen van deze test in de nomenclatuur voor huisartsen – de lijst van medische handelingen die terugbetaald worden door het RIZIV. Met haar actieonderzoek, dat momenteel wordt doorgelicht door een doctorandus aan de Universiteit Antwerpen, wil ze alvast de meerwaarde van de test voor huisartsen en patiënten aantonen.

Foto bovenaan: © Pormezz

Terug naar overzicht