Ergotherapeut tekent mee een huis op maat uit

Terug naar overzicht

Met Bijs hebben zeven ouderparen een gezellige en veilige thuis gecreëerd voor hun negen kinderen met een handicap. Om het samenleven van deze heterogene groep in goede banen te leiden en zorg op maat van ieder kind te garanderen namen de ouders een ergotherapeute in de arm, met steun van het Fonds Dr. Daniël De Coninck.

Niks klinisch aan Bijs. Goed, er zijn wel witgeverfde muren en er is een tillift. Maar de vloeren zijn zwart, en er slingert geregeld een jas of een sok rond. Tien jaar geleden was dit huis nog een zaadje van een idee, opgeworpen tussen pot en pint door enkele ouderparen van een tiener of jongvolwassene met een ondersteuningsvraag. De lange wachtlijsten in de zorg, de zorg op maat die deze ouders hun kinderen wilden bieden. “Wat als we het nu eens zelf deden?”

Vijf jaar geleden ging Bijs van start. De jongste bewoner is nu 18, de oudste 24. De ouders nemen het bestuur van de vzw voor hun rekening. “We nemen alle beslissingen voor de vzw en voor het dagelijks leven in het huis”, zegt Leen Goeman, voorzitter van Bijs en moeder van Lobke. De zorg kopen ze in bij twee grote partners, Raakzaam en i-Mens, en bij een kleinere zelfstandige thuisverplegingspartner. Voorts zijn de ouders zelf in de weer om uitstappen te begeleiden, mee te draaien in de technische dienst of aanwervingen op te volgen, geholpen door vele vrijwilligers.

Iedere ouder is de expert voor het eigen kind en wordt zo erkend

— Leen Goeman, voorzitter Bijs vzw en moeder van Lobke

Regie over de zorg
“Die ouderbetrokkenheid is samen met de regie over de zorg voor onze kinderen de pijler van Bijs”, zegt Goeman. “Iedere ouder is de expert voor het eigen kind en wordt zo erkend. Hier verloopt het leven volgens de noden van de kinderen en de wensen van de ouders.” In de badkamers zie je bijvoorbeeld geen felle plafondlichten, maar ledstroken omdat het voor de ouders belangrijk is dat hun kinderen ’s ochtends zachtjes wakker kunnen worden.

“Wij kunnen het individuele leven van ons kind wel organiseren, maar hun samenleven in huis moet professioneel georganiseerd worden.” Om de individuele dagstructuur en daginvulling van deze heterogene bewonersgroep, de noden van de kinderen en de wensen van de ouders samen te voegen tot één geheel, ook voor het begeleidende en verzorgende team, was de hulp van een ergotherapeut nodig.

Puzzel leggen
Enter Celine Wittock en Margot Van Geeteruyen die Bijs in de arm kon nemen dankzij de oproep ‘Handelingsproblemen thuis bij kwetsbare personen’ van het Fonds Dr. Daniël De Coninck. De ergotherapeut heeft samen met de ouders, de leerkrachten, de begeleiders in Bijs, de betrokken professionals en de vrijwilligers de zorg, de dagstructuur en de activiteiten van de jongvolwassenen, hun noden en de wensen van de ouders opgelijst. Het is aan de ergotherapeute om uit te zoeken hoe de groep in elkaar klikt en wat daarvoor nodig is.

Geen evidente puzzel om te leggen, geeft Wittock toe, “maar we proberen zoveel mogelijk te voldoen aan de individuele wensen en noden, zodat ieder kind zich kan thuisvoelen in Bijs.” Omdat Bijs ook een beroep kan doen op enthousiaste vrijwilligers kan Wittock veel meer een-op-een-activiteiten inpassen. “Het duurt langer om dit allemaal te organiseren omdat er meer mensen bij betrokken zijn, maar je komt meestal wel tot een resultaat waar iedereen tevreden mee is.” Goeman: “Als je als ouder het overzicht hebt over heel het samenleven, ga je ook makkelijker begrijpen waarom die dag bijvoorbeeld niet een-op-een met jouw kind kon gezwommen worden.”

Kind niet loslaten
Celine Wittock coacht ook de thuisverpleging. “Zorgverleners zijn op een bepaalde manier opgeleid en gewend om dingen op een bepaalde manier te doen. In Bijs heeft elke bewoner bijvoorbeeld een tildoek dat bij hem past en waarvan de lussen telkens geknoopt worden op de manier die voor hem of haar comfortabel is. Ik heb fiches gemaakt, op maat van elk kind en we evalueren dat ook geregeld.”

Bijs heeft drie tot vier begeleiders voor de negen jongvolwassenen, aangevuld met vrijwilligers, dat maakt het makkelijker om op maat te werken. “We zijn als ouder bovendien betrokken bij de zorg die de thuisverpleging geeft”, zegt Leen Goeman. “Wij dokteren mee de zorgprotocollen uit, geven ons fiat en evalueren ze. Dat geeft je als ouder het gevoel dat je je kind niet moet loslaten.” Dat is de kracht van de ergotherapeut, die verbindend werkt en de ouders een kanaal geeft voor hun betrokkenheid.

Coaching op werkvloer
Tot slot ondersteunt de ergotherapeute in Bijs ook de collega’s voor individuele en gemeenschappeljke activiteiten die ze introduceert voor de jongeren. Ze zorgt voor een duidelijke beschrijving van hoe ze welke activiteit kunnen doen met welk kind en geeft hun tips & tricks.

Het was aanvankelijk wat lastig om de zorgverleners te overtuigen dat een ergotherapeute een meerwaarde heeft voor hun werk. “De rol van ergotherapeuten is nog niet zo duidelijk. Het wordt wat gezien als een luxepositie in een zorgteam”, zegt Wittock. “Terwijl mijn werk ervoor zorgt dat zij handvaten krijgen om kindspecifieker te werken, omdat ik als ergotherapeute geleerd heb om een helikopterperspectief te hebben over de situatie.” Ondertussen komen ze spontaan naar Wittock om advies te vragen.

“Zorg is een belangrijk deel van de dag van onze kinderen”, zegt Goeman. “Bij mijn dochter bijvoorbeeld duurt de verzorging ’s morgens al snel drie kwartier, ’s avonds een uur. Dat is veel tijd voor een thuisverpleegkundige die anders vijf mensen op een uur verzorgt. In het begin botsten we wel wat op een time is money-houding. Thuisverpleegsters zijn ook gewend om zeer zelfstandig te werken, niemand die ze op de vingers kijkt. Maar de meesten staan open voor onze aanpak, ook omdat Celine dat constant opvolgt.”

“Verpleegkundigen hebben een sterke medische kennis en een grote deskundigheid, maar hun focus ligt vooral bij de verzorging, en minder op het doelgericht werken, vertrekkend vanuit de levenskwaliteit van een persoon met een ondersteuningsvraag”, zegt Wittock. “Het is steeds samen de vraag te stellen: waarom doen we dit nu?”

Dat doelgericht werken staat net als bij Bijs ook centraal in de visie van de ergotherapeute. “Zorgverleners zijn nog altijd erg taakgericht opgeleid. Bij Bijs is het bijvoorbeeld normaal de begeleiding die de was weglegt. Maar sommige bewoners vinden het leuk om daarbij te helpen. Als je taakgericht denkt, laat je de zorgverlener de was wegleggen, want dat gaat sneller en dan kan er nadien samen iets leuks gedaan worden. Als je cliëntgericht denkt, dan houd je rekening met de wens van de bewoner om mee de was weg te leggen.”

Netwerk achter Bijs
Het project met de ergotherapeute loopt af eind dit jaar. Celine Wittock is ondertussen ook aan de slag bij Raakzaam. Als Bijs op haar een beroep wil doen daarna, moeten de ouders die zorg inkopen, zoals ze dat voor de andere zorgverleners doen. “Een halftijdse of voltijdse ergotherapeute is eigenlijk nodig voor Bijs. Maar we zijn nu eenmaal een kleine vzw, we moeten elke cent twee keer omdraaien. Dat is een nadeel van onze kleinschaligheid. Gelukkig hebben we in Raakzaam een innoverende partner met een open geest gevonden om voor elk probleem een oplossing te vinden. Dat netwerk achter ons is ons grote geluk.”

Contact: Celine Wittock

Terug naar overzicht