‘Goal oriented care’: een kaartspel om bezorgdheden te uiten
Gaétane Thirion was een van de spreeksters tijdens de Zomeracademie van het Fonds Dokter Daniël De Coninck in september 2019. Ze stelde er een vernieuwend instrument voor dat perfect paste bij het thema die dag: zorg die de levenskwaliteit van de patiënt ten goede komt.
Gaétane Thirion coördineert het pilootproject Boost in Brussel. Het is een van twaalf projecten (zes in Vlaanderen, vijf in Wallonië en één in Brussel) die ondersteund worden in het kader van het Federaal Plan voor een meer geïntegreerde zorg voor chronisch zieken. “Deze projecten hebben vier doelstellingen,” zegt ze. “Op individueel niveau werken aan hoe de patiënt de zorg als kwaliteitsvol ervaart, de volksgezondheid verbeteren en preventieve acties uitwerken, het welzijn en de werkomstandigheden voor gezondheidsprofessionals bevorderen, en middelen efficiënter inzetten.”
In Brussel is Boost actief in de gemeenten Sint-Gillis, Sint-Joost-ten-Node en de Vijfhoek van Brussel-Stad. Gaétane Thirion: “Het project is het werk van een consortium van een vijftigtal partners uit alle mogelijke sectoren. Het beantwoordt aan het idee van geïntegreerde zorg: die heeft als doel de muren tussen het sociale en het medische te slopen, de interventies van de verschillende spelers op elkaar af te stemmen en de continuïteit van de zorg te bevorderen. Het is duidelijk dat we een nieuw model nodig hebben, dat gericht is op het welzijn van de patiënt en niet op de medische aanpak op zich. Zo krijgt de patiënt een zorgtraject dat zo coherent en aansluitend mogelijk is.”.
Referentiepersoon voor de buurt
In dit kader ontwikkelde Boost de rol van ‘referentiepersoon voor de buurt’. “We zijn vertrokken van de vaststellingen van de vele spelers op het terrein,” zegt Gaétane Thirion. “Gezondheidsprofessionals van de eerste lijn zeggen dat ze in hun contacten met patiënten geregeld buiten hun strikt medische rol treden om een individueel probleem op te lossen of een situatie vlot te trekken. De referentiepersoon maakt deze taken zichtbaar en valoriseert ze.”
Er werd een instrument ontwikkeld om deze referentiepersonen te helpen bij het gesprek met de gebruiker: een kaartspel waarmee de patiënt positieve of negatieve punten in zijn leven kan aankaarten. “We werken met een kwetsbaar publiek, deels mensen met een migratieachtergrond, die niet altijd goed Frans lezen. Het zijn daarom kaarten zonder tekst, met prenten over een hele reeks domeinen die op verschillende manieren kunnen geïnterpreteerd worden. De patiënt kan commentaar geven of er de meest sprekende uit kiezen. Dit kaartspel kan op verschillende manieren gebruikt worden. Nu de testfase voorbij is, kan elke gezondheidsprofessional het inzetten in functie van zijn praktijk of van de concrete situatie.”.
Een luisterend oor
Het basisidee is dat de patiënt niet-medische bezorgdheden kan hebben die hij niet ter sprake brengt in een klassieke relatie met een gezondheidsprofessional, maar die hem wel wakker houden, die hem in beslag nemen en de kwaliteit van de medische zorg ondermijnen. Aan de hand van deze kaarten kan hij bepaalde aspecten uit zijn privéleven ter sprake brengen. De referentiepersoon moet op zijn beurt een luisterend oor bieden. Hij moet oog hebben voor aspecten die meer te maken hebben met de levenskwaliteit van de patiënt dan met zijn gezondheid in de strikte zin. Hij kan de gebruiker doorverwijzen naar organisaties of middelen die kunnen helpen. Het Boost-project heeft een sociale kaart van gespecialiseerde hulpverleners opgesteld die de patiënt een oplossing kunnen bieden voor zijn probleem. “Zo is er het voorbeeld van een migrant met een hartprobleem die zijn behandeling niet goed opvolgde. Hij begreep ze niet zo goed,” vertelt Gaétane Thirion. “Hij was echter vooral bezig met zijn ex-vrouw en met de vraag hoe hij de banden met zijn kinderen kon aanhalen, omdat hij die thuis niet kon ontvangen. Door samen met hem een andere woonst te zoeken, konden we hem op dat vlak geruststellen. Daardoor had hij opnieuw meer aandacht voor zijn gezondheid en therapietrouw. Hij vroeg ook om taallessen te kunnen volgen, zodat hij zijn ziekte en de behandeling beter kon begrijpen. Ook daar konden we hem in de juiste richting wijzen.”
Dit alles komt zeer dicht in de buurt van ‘goal oriented care’: medische zorgen moeten aansluiten bij de levensdoelen van de patiënt. Het is dus logisch dat Gaétane Thirion dit goede praktijkvoorbeeld mocht voorstellen tijdens de Zomeracademie van het Fonds Daniël De Coninck. “We kenden dit concept niet, we hebben ons instrument op een intuïtieve manier ontwikkeld. Maar het was interessant om ons bootje te kunnen vasthaken aan een meer theoretisch kader, en aan andere initiatieven in dezelfde geest. Het was een win-win: wij stelden een praktisch instrument voor en in ruil ontdekten we een conceptueel kader om ons initiatief te verankeren en te legitimeren.”