Kwetsbare mensen prikkelen om gezondheidscoach te omarmen
Gezonder eten, meer bewegen, stoppen met roken: makkelijker gezegd dan gedaan. Leefstijlprogramma’s kunnen dan helpen, maar zij bereiken nauwelijks kwetsbare mensen. Om hen te overtuigen, haalde LOGO Leieland de mosterd bij de economie, met de gezondheidscheque.
Vastgeroeste gewoonten loslaten, is altijd moeilijk, maar het is dat zeker voor mensen die het financieel lastig hebben of die chronisch ziek zijn, mensen die niet de mentale ruimte hebben om ook nog eens hun manier van leven om te gooien. “Het heeft geen zin om te zeggen tegen iemand die de eindjes amper aan elkaar kan knopen dat ze meer geld overhouden als ze stoppen met roken, want die sigaretten zijn hun stressremmers,” zegt gezondheidspromotor Johan Himpe van LOGO Leieland.
Gedragsverandering
Maar wat werkt dan wel? Want ook deze doelgroep heeft baat bij gezonder eten, zich beter in hun vel voelen, stoppen met roken, meer bewegen – preventieve acties die ernstigere aandoeningen op latere leeftijd voorkomen. Met het project Vaardig in gezondheid met cheque en buddy, dat steun kreeg van het Fonds Dr. Daniël De Coninck, helpt LOGO Leieland kwetsbare mensen de weg te vinden naar gezonde leefstijlprogramma’s, onder begeleiding van eerstelijnsprofessionals zoals psychologen of diëtisten. “Net omdat we vaststellen dat de kans op gedragsverandering dan groter is.”
Bang om te verliezen
De eerste toegangspoort is de gezondheidscheque, een idee van Sarah Vansteenkiste, professor werk- en organisatiestudies aan de KU Leuven. “Met een bon, de gezondheidscheque, vestig je de aandacht van mensen op iets,” zegt Himpe. “Veel mensen zijn vatbaar voor zulke bonnen. Ze zien die cheque en ze zijn bang om iets te verliezen als ze daar geen gebruik van maken.” Met de cheque van 45 euro moeten ze een gecoacht leefstijlprogramma volgen, en dit minstens drie keer, omdat eenmalige interventies zelden duurzame resultaten opleveren.
Mentale ruimte
Zo’n cheque alleen, leerde Himpe toen hij het idee voorlegde aan partner Actie, een vereniging waar armen het woord nemen in Kortrijk, zal die kwetsbare doelgroep niet verleiden. Omdat verenigingen als Actie kansarmen waarschuwen om niet te trappen in de val van kortingsbonnen. Maar ook omdat die cheque op zich niet de mentale ruimte creëert die ze nodig hebben om in te gaan op het aanbod van een zo’n coaching. “Bij Actie gaven ze aan dat we eerst ruimte moeten creëren rond het idee van een andere levensstijl en de voordelen daarvan, voor we de cheque bovenhalen.”
Toeleiding via buddy
Dus is er spoor twee: de buddy. LOGO Leieland trok naar armoedeverenigingen en andere sociale verenigingen om koffie te drinken en te praten met de aanwezigen: een gezonde levensstijl, wat is dat? Welk effect heeft meer bewegen of stoppen met roken op de gezondheid? Wat maakt dat je momenteel niet inpikt op de bestaande programma’s? “We houden zo twee, drie gesprekken, afhankelijk van de groep, en komen dan pas op de proppen met het idee van de gezondheidscheque. Wat is dat? Bij wie kan je terecht? Een folder in klare taal wijst de weg naar het aanbod.”
Informele zorgnetwerk
De begeleiders van deze infomomenten stelden vast dat sommige deelnemers, als spil in hun gezin en in een breder informeel zorgnetwerk van familie en kennissen, de rol konden opnemen van buddy. Deze buddies, die een vorming krijgen van LOGO Leieland, informeren hun omgeving dan over het nut van deze gezondheidscheques en wijzen geïnteresseerden de weg naar het aanbod. Tegen eind 2021 zal een zestigtal mensen als buddy zijn opgeleid.
Verspreiding via eerste lijn
LOGO Leieland sprak alle kanalen aan om de gezondheidscheque te helpen verspreiden: zorgraden van eerstelijnszones, het netwerk chronic care De Brug, de huisartsen. Een vijftigtal professionelen kreeg ook een vorming over de drempels en het aanbod, onder wie baliemedewerkers van Bond Moyson. En na een aarzelend begin slaat het aan. “Op de cheque staat een vakje – ‘deze cheque werd aanbevolen door’ – en we zien daar steeds vaker huisartsen staan. En we stellen vast dat eerstelijnsprofessionals op Facebook reclame voor de cheque koppelen aan hun aanbod. Zo wint iedereen.”
Preventie betaalt zichzelf terug
Tot nu hebben 500 kwetsbare mensen een leefstijlprogramma gevolgd van minstens drie sessies begeleid door een eerstelijnsprofessional, veel meer dan LOGO Leieland had vooropgesteld. “Nu zoeken we hoe we dat kunnen bestendigen. Ziekenfondsen bijvoorbeeld vergoeden nu hun klanten wanneer ze zo’n programma gevolgd hebben. Ze zouden dat budget, via de cheques, proactiever en gerichter kunnen inzetten. Elke euro preventie betaalt zichzelf dubbel terug. Commerce werkt ook in gezondheidspromotie! Er is geen reden voor argwaan.”
Contact:
Johan Himpe