Langer veilig en vitaal thuis wonen
Hoe ouder hoe groter de neiging om het dagelijkse leven uit handen te geven. En dit terwijl ouderen, met wat tips, nog veel zelf kunnen. Met de steun van het Fonds Dr. Daniël De Coninck organiseert een groep huisartsen en paramedici in Laakdal workshops die kwetsbare ouderen weerbaarder maken en helpen langer thuis te wonen.
De ouderen die zich hebben ingeschreven voor de tweede pilootgroep van dit project kijken halsreikend uit naar de doorstart van de workshops dit najaar. COVID-19 dwong de huisartsen van Medisch Huis ’t Rondpunt en de paramedici van Multidisciplinair Eerstelijnscentrum Medisch Thuis in Laakdal, die samen dit project op poten zetten, om te wachten. Met de doelgroep van kwetsbare 75-plussers worden geen risico’s genomen. “Tot grote teleurstelling van de deelnemers,” zegt verpleegkundige en praktijkcoördinator Marieke Schroven.
Valpreventie boven alles
De reacties op de workshops voor de ouderen in het dorp en voor de omliggende gemeenten zijn immers enthousiast. Ouderen leren er onder andere hoe ze kunnen opstaan na een val, hoe ze sterker worden zodat ze niet meer vallen, welk schoeisel ze best mijden. “Valpreventie zit in alle workshops,” zegt Schroven, “omdat valpartijen vaak het einde betekenen van een autonoom leven.” Naast de workshops in groep geeft een ergotherapeute individueel advies over veilig en zelfredzaam wonen.
Isolement doorbreken
“Via de workshops werken we aan algemeen welbevinden, stabiliteit, beweging, gezonde voeding en hygiëne,” zegt Schroven. Het is ook een manier om het sociaal isolement te doorbreken. “De eerste groep bracht ook het thema eenzaamheid aan. Dat bleek nog prangender dan we al gedacht hadden,” zegt Schroven. De workshops zijn interactief en voeden contacten tussen deelnemers. Ze worden aangemoedigd om elkaar ook buiten de sessies op te zoeken. “Een aantal deelnemers is nadien samen beginnen te linedancen.”
Preventief aanbod creëren
Door de vergrijzing maken ouderen als deze een groot deel van het patiëntenbestand uit van een huisartsenpraktijk. “Het beleid stimuleert mensen om langer thuis te blijven wonen. Een praktijk als de onze volgt hen daarin mee op. Maar we merkten dat we vaak achter de feiten aanholden. We waren vooral curatief bezig: in actie komen na een valpartij of een ziekenhuisopname. We wilden preventiever te werk gaan.”
Het preventieaanbod is echter eerder gericht op een jonger publiek, er is minder voorhanden voor kwetsbare ouderen. Met de steun van het Fonds Dr. Daniël De Coninck werkten de huisartsen en paramedici dit zorgpakket voor kwetsbare 75-plussers uit. De bedoeling is dat de gemeente Laakdal – en later andere gemeenten in de eerstelijnszone Zuiderkempen – dit pakket opnemen in het preventieaanbod voor ouderen in de gemeente.
Gezondheidsvaardig is zelfredzaam
“Door te sleutelen aan al deze gezondheidsvaardigheden verhogen we de zelfredzaamheid. We zien bij deze doelgroep vooral ingesleten gewoonten die moeilijk te doorbreken zijn, eerder dan gedrag dat bewust nefast is voor de gezondheid. Bijvoorbeeld een te vetrijke voeding. Dit is een generatie met een andere visie op voeding. Voor hen is het belangrijk dat ze zich goed voelen en dat het lekker is. Ze denken dat ze goed bezig zijn.”
De multidisciplinaire aanpak van de workshops, met een huisarts, een verpleegkundige, een diëtiste, een kinesist, een ergotherapeut en zelfs een notarieel jurist – voor meer informatie over de zorgvolmacht – loont. “Al blijft het moeilijk om de resultaten van een project als dit te objectiveren,” zegt Schroven. “We werken een gevalideerde vragenlijst uit zodat we zeker bevragen wat we willen weten.”
Spontane leermomenten
Anekdotisch bewijs voor het succes van dit pakket is er voldoende, zegt Schroven. “We moesten er zelfs over waken dat sommige deelnemers niet te competitief werden in de oefeningen die ze thuis moesten doen.” Tijdens de sessies vertelden mensen hoe ze gevallen waren en door de tips van de kinesiste weer alleen waren recht geraakt. “Naarmate de workshops vorderden kwamen mensen met concrete problemen en de tips die ze gebruikt hadden om die op te lossen. Spontane leermomenten waarin ze terugkoppelden naar hun eigen leven.”
Na een paar sessies kwamen ook dingen naar boven die tijdens de raadplegingen onbesproken waren gebleven. Het leert de medewerkers van de groepspraktijk om tijdens raadplegingen meer door te vragen en alerter te zijn. “Van de deelnemers die ook patiënt zijn bij onze groepspraktijk merken we in elk geval dat ze meer inzetten nu op zelfredzaamheid in plaats van afhankelijkheid. Ze kijken meer naar hun kracht dan naar hun gebreken. Zo vertelde een deelneemster dat ze aanpassingen had laten doen in huis, zodat ze opnieuw zelf kon afwassen. Ze voelde zich nuttiger.”
Contact: Marieke Schroven
Website Medisch Thuis