Speel je gezond
Lang voor gamificatie een hype werd, lanceerde wijkgezondheidscentrum De Sleep in Gent een ganzenbord dat kwetsbare doelgroepen helpt hun gezondheidsvaardigheden te versterken. Dankzij het Fonds Dr. Daniël De Coninck kreeg het spel een update op maat van het digitale tijdperk.
Waarom een formule veranderen die werkt? Hoewel ‘Gezond en wel’ al zeventien jaar meegaat, blijft het een nuttig instrument om gezondheidsvaardigheden aan te scherpen, zegt Stephanie Byl van Wijkgezondheidscentrum Rabot in Gent. “Dit spel wordt nog altijd gespeeld met diverse doelgroepen.” Het gaat onder anderen om mensen die niet goed Nederlands spreken, die laaggeletterd zijn, die veel en complexe problemen torsen waardoor gezondheid onderaan op het prioriteitenlijstje belandt. “We hadden wel al gemerkt dat het spel gedateerd was, niet zozeer inhoudelijk, maar vormelijk.”
Focus op de eerste lijn
Met 50.000 euro van het Fonds, in het kader van de oproep over het versterken van gezondheidsvaardigheden in de eerste lijn, gingen de Gentse wijkgezondheidscentra rond de tafel zitten met de Aanstokerij, een organisatie die spel gebruikt als vormingsmethode. “We merkten dat de inhoud van het oude spel te breed was. De focus werd vernauwd tot de eerstelijns- en welzijnszorg.” Zo kwamen ze tot ‘WEGWIJS in zorg en gezondheid’, een bordspel waarbij de spelers twaalf kernorganisaties op het vlak van zorg en welzijn moeten vrijspelen. “Twaalf eerstelijnsorganisaties die laagdrempelig en direct toegankelijk zijn en die kunnen doorverwijzen tot mensen bij de passende hulpverlening terechtkomen.”
Bewuste keuzes over gezondheid
Het spel wordt gespeeld met vijftien personages, elk met een eigen problematiek – een moeder die tijdens het weekend een dokter nodig heeft voor haar kind, bijvoorbeeld, of een oudere vrouw met een alcoholverslaving die gevallen is en hulp nodig heeft bij de boodschappen. De spelers moeten de weg vinden naar de juiste organisatie en zich tijdens het spel bewust worden van het belang van goede keuzes over de eigen gezondheid.
Doelgroep betrekken
Tijdens de werksessies met de Aanstokerij merkte Stephanie Byl dat het oude spel ook nog op andere vlakken tekortschoot. “Zo was er te weinig puur spelplezier en ontbrak het competitie-element. Er was ook soms te weinig veiligheid, mensen moesten vragen beantwoorden waardoor ze zich ongemakkelijk voelden.” Tijdens de testsessies met de doelgroepen bleek bovendien al snel dat het nieuwe spel te ingewikkeld was, tot verbazing van de ontwikkelaar. “We hebben het spel stelselmatig vereenvoudigd,” zegt Byl. “De doelgroep betrekken is dus essentieel gebleken.”
Modulair
Tot slot werd het spel modulair gemaakt. “De doelgroep is zo divers: leerlingen van OKAN-klassen, lerenden in de centra voor basiseducatie, een moedergroep bij het OCMW. Nu het spel modulair is, kunnen begeleiders er modules uit halen en aan toevoegen naargelang de behoeften van de groep die ze voor zich hebben.” Aan het eind, wanneer het uitgespeeld is, bespreken de spelers en de begeleider de oplossing voor hun personage, het moment bij uitstek om op extra vragen in te gaan en bepaalde signalen op te vangen.
Klankbordgroep
Een klankbordgroep begeleidde de make-over van het spel. De deelnemers van deze klankbordgroep gaven gerichte feedback en leverden expertise voor de doelgroepen waar zij mee werken. In een eerste fase gaven ze informatie over de doelgroepen en hun behoeften. In een tweede fase gaven ze de inhoud van het spel mee vorm. Voor de opeenvolgende tests in de derde fase werden de testspelers gerekruteerd via de organisaties uit de klankbordgroep.
Digitale kloof
Nu de digitalisering door corona volledig is ingeburgerd, valt des te harder op hoe een deel van de inwoners niet mee zijn op de digitale snelweg. “We hebben geprobeerd om hier rekening mee te houden bij de spelontwikkeling. Een van de opdrachten in het spel is dat ze online een telefoonnummer of een adres zoeken, en dat ze leren werken met QR-codes die hen doorverwijzen naar laagdrempelige informatieve webpagina’s die aan onze website hangen. We nemen voor die pagina’s nu ook filmpjes op van elk van de kernorganisaties die visueel aantonen waarvoor je er terechtkan.”
Organisaties gezondheidsvaardig maken
Al beseft Byl dat het, buiten de context van het spel, voor velen in de doelgroep moeilijk zal blijven om de weg te vinden. Een volgende logische stap is volgens Byl daarom ook de eerstelijnsorganisaties zelf gezondheidsvaardiger te maken. “De website van de eigen organisatie toegankelijker maken, de taal vereenvoudigen, zorgen dat ze op alle mogelijke manieren makkelijker te bereiken zijn en ook de medewerkers gezondheidsvaardiger maken.” Tijdens de coronacrisis viel het Byl nog maar eens op hoe talig de communicatie aan de bevolking vaak was.
Train the trainer
Alle wijkgezondheidscentra in Vlaanderen en Brussel krijgen uiteindelijk ‘WEGWIJS in zorg en gezondheid’. Zij kunnen het spel in hun buurt uitlenen aan andere wijkorganisaties. Op de website van de Vereniging van Wijkgezondheidscentra komt een train the trainer filmpje, zodat begeleiders makkelijk met het spelbord aan de slag kunnen gaan. In Gent bijvoorbeeld is er een brede beweging, onder regie van de stad, om te sleutelen aan de gezondheidsvaardigheden van de inwoners. “Als wijkgezondheidscentrum is het bij ons een tweede natuur om gezondheidsinformatie toegankelijker en begrijpelijker te maken. Maar zelfs wij schrikken soms nog hoe weinig mensen echt op de hoogte zijn en over hoe weinig gezondheidsvaardigheden ze beschikken.”
Contact:
Stephanie Byl: [email protected]
wgcrabot.weebly.com